Tüm Havaturka ailesine selamlar.
Bu seneki kış tahminim biraz gecikti. Ufak bir ameliyat sebebiyle fazla detaylı inceleyememiştim verileri. Şu an güncel veriler kış tahmini için detay vermemize yeterli. Bundan sonraki verilerin beklentimi değiştireceğini düşünmüyorum.
Öncelikle geçtiğimiz dönemi kısa bir hatırlayalım.
Geçtiğimiz sene yurdun büyük kesimi yağış ve soğuk açısından kötü bir kış sezonu geçirdi. Özellikle yurdun kuzey ve batı kesimleri kar yağışı açısından kötü bir kış geride bıraktılar. Neredeyse Karadeniz kıyılarında kar yağışı görülmedi. İstanbul' da 1-2 günlük kar yağışı geçişinin dışında tek akıllarda kalan örtülü sistem 22-23 Şubat tarihlerinde gerçekleşti. İİlkbahar ve yaz mevsimi birkaç istisna dışında, sıcaklık ve yağış bakımından tüm yurtta mevsim normallerine yakın bir seyirde geçti.
Peki bu sene nasıl bir kış bizi bekliyor ?
Eylül ayında yaptığım analiz ve önceki yıllarla karşılaştırmam sonucunda aşağıdaki yorumu paylaşmıştım;
Öncelikle bu sene Arktic okyanusu buz seviyesi 2012'den beri en düşük seviyede. Kutup bölgeleri ve aşağı enlemler arası sıcaklık daralması ve stratosfer ısınması bu kış daha fazla olacak. Jet streamlarin daha da yavaşlayıp aşağı yönlü hareket etmesine olanak sağlıyor. Aksiyon dolu bir kış olası..
Mayıs ve Haziran aylarındaki Nao endeksi sonra nötr seviyede devam etmesi, batılı qbo endeksinin +9,97 ‘ ye gelip kışa doğru doğulu olmaya meyletmesi, güneş aktivitesinin düşüklüğü ve bu seviyede kalma beklentisi, kutup ve güney arası ısı farkı,zayıf jet streamlar,zayıf El Nino beklentisi.
Bugün buna baktığımızda da herhangi bir değişiklik yok.
Güneş aktivitesi düşük ve geçtiğimiz seneye nazaran görünür güneş lekeleri minimum seviyede. Ancak Solar Flux ( Güneş ışınlarının etkisi ) bu dönemde minimum etkide kalması özellikle güneş ışınları karaları, önceki yıllar gibi ısıtmıyor. Ha bu dünya sıcaklık ortalamasının yükselmesine ters bir durum olsa bile, Jet streamlerin yavaşladığı, Kanada' nın kuzeyi, Amerika' nın kuzey ve doğusu ve Sibirya Bölgesine Stratosfer ısınmasıyla kutup girdabının bu enlemlere güçlü soğuğunu etkileyemiyor. Ama bu döngünün son zamanlarda daha çok Amerika ve Kanada' nın kuzey-doğu bölgelerinde etkili olduğunu, Sibirya' da ise kısmen etkili olup bu yüzden de Sibirya YB alanın daha fazla etkili olamaması sebep olduğunu çıkarım yapabiliriz. Güneş ışınları da kutupsal girdabın güçlü olduğu bölgelerde ' Solar Flux' nedeniyle pek etkili olamadığını ve karaları ısıtmadığını görebiliriz.Önce konuyla ilgili görselleri paylaşalım, sonra da konuyla ilgili biraz daha detay verelim. Zaten her cümle kış tahmini beklentim konusunda size ipucu verecektir.
Bu sene Kutupsal girdabın daha çok Sibirya' nın kuzey ve doğu kesimlerini bu döngüye daha fazla katmasını bekliyorum. Verilerde bunu destekliyor. Bu yüzden güneş ışınlarının bu bölgede diğer bölgelere nazaran soğuk miktarını azaltmamasını, jet akımların yavaşlamasıyla da Sibirya TYB alanın, bölgede soğuma bakımından etkisi göstereceği tüm enlemlere kadar genişlemesini ve hakimiyetini bekliyorum.
Öncelikle Bu yıl beklenen QBO endeksi ve buna benzer yılları karşılaştıralım. QBO doğu-batı rakamsal korelasyon açısından;
2001-2002-2004 ve 2016 Kışları bu korelasyona benzer. O tarihlerde ( özellikle kuzey ve batı bölgeler ) 2004-2005 harici, diğer kış sezonlarında iyi bir Aralık, Ocak ayları geçirmemize rağmen, Şubat ayları kayıp aylar olmuş.
Bir diğer veride , Stratosferdeki 10 hpa sıcaklıklarının ortalamanın altında olması. Ancak jet streamlarin hızlı olması, uzun bir süredir devam eden ancak ay sonunda enlemlerimizde hakimiyetini yitirecek durgun ve kurak havalara sebep olmaktadır.
Ancak, Arktic okyanusu buz seviyesi 2012'den beri en düşük seviyede olması, Kutup bölgeleri ve aşağı enlemler arası sıcaklık daralması ve stratosfer ısınmasına bu kış daha fazla etken olacak. Bu da jet streamlarin daha da yavaşlayıp aşağı yönlü hareket etmesine olanak sağlıyor. Doğuya meyleden QBO korelasyonu da kutup girdabının Sibirya bölgesini geçtiğimiz yıllara nazaran daha fazla etkilemesine işaret.
Bir de Enso' ya göz atalım.
Halihazırda bulunduğumuz dönem itibariyle zayıf El Niño koşulları sona ermiştir ve şu anda ENSO-nötrdür.
Verilere göre, Eylül-Kasım 2019 döneminde ENSO-nötr koşulların % 60'ını gösterirken El Niño için olasılık% 30 civarında. Aralık-Şubat 2019-20 sezonunda, belirlsizlik olasılığı% 55'e düştü ve El Niño'nun şansı bir miktar% 35'e kadar yükseldi.
Doğu-Orta Pasifik Okyanusu'ndaki deniz yüzeyi sıcaklıklarının önümüzdeki altı ay boyunca ortalamanın 0,1 ila 0,5 derece arasında olması da kuvvetle muhtemel.
Bu yüzden de, La Niña' lı bir kış yaşama şansımız daha az.
Yıllara göre dağılımı izlediğimizde zayıf El Nino görüldüğü yıllar kararsızlık daha fazla, ancak enso parametrelerinin 0,3-0,5 aralıığında kalma ihtimali %70 lerde. Buradaki rakamsal korelasyona da 2003-2004 kışı yakın.
Birazda Ao ve Nao endekslerine bir göz gezdirelim.
AO (Arctic Salınım) ve NAO (Kuzey Atlantik Salınımının) negatif fazda ve önümüzdeki haftaya kadar da negatif kalması bekleniyor. Bu da zayıflayan jet akımların işaretini veriyor. Stratosfer' deki ısınmada aşağı enlemlere soğuğun inmesine sebep olacak. Bunu da yaklaşık 1 haftadır hava tahmin modellerinde takip ediyoruz.
Not: Bu detayla ilgili ayrıntıları http://havaturka.org/viewtopic.php?f=14&t=297 başlığında okuyabilirsiniz.
Sibirya ve Avrasya kar örtüsü ise geçtiğimiz yıllara göre azalışta ve 98 yılındaki min. seviyesine yaklaşmakta ancak yine önümüzdeki 1 hafta içerisinde bu bölgedeki kar örtüsü miktarı, güncel veriler ve model çıktılarında da görüleceği üzere hızla artıp ortalamalarına yaklaşacaktır.
Bu sene hava tahmin kurumların mevsimlik verileri genelde bizim coğrafyamız için olumsuz bir görüntü verse de, yine de tahminleri ve açıklamaları arasında bir tutarsızlık var. Bu yüzden bana göre son yıllarda mevsimlik tahminlerinde diğerlerine göre bir adım önde olan Accuweather' in mevsimlik tahminlerini kıstas alıyorum.
Önce Avrupa ve bugünde Asya tahminleri yayınlandı.
Tam da beklediğim bir tahmin ancak Türkiye'deki ibare ne moralinizi bozsun ne de korkutsun. Diğer hava tahmin kurumları ve gerekse Accuweather, mevsimlik tahminlerinde soğuk ataklarının nereye etkileyeceğini hesaplamadan yayınlarlar. Soğuk atakların etki edeceği alanların hesaplanıp yayınlandığı tahminler genelde -15 günlük veya nadirende 1-30 günlük tahminlerde hesaplanıp yayınlanır.
Hepinizinde anlayacağı üzere, Accuweather Sibirya YB alanının geçmiş yıllara göre daha etkili olacağını belirtmiş coğrafyada. Eee, Sibirya TYB alanı bu kadar etkiliyken elbetteki nasibimizi fazlasıyla alacağız.
Gelelim beklentime...
Tüm bu şartlar, bu kışın büyük pastasını bizim enlemlere veriyor. Avrupa’ ya hakim güçlü İskandinav yükseği’ nin İzlanda AB alanını baskılayıp Azor’ un devreye sık sık girmesi en muhtemel ve olası yüksek senaryo bu kış. Ki yabancı forumlarda da bahsedilen konulardan biri de Avrupa' ya hakim güçlü İskandinav yükseği. Etkili bir Sibirya' da bu durumda enlemlerimize ziyaretini gerçekleştirecektir.
Avrupa' daki Aralık beklentisi bu şekilde. Ocak ve Şubat aylarında da çok fazla değişeceğini düşünmüyorum.
2019-2020 Kış mevsiminde, özellikle yurdun kuzey ve batı kesimlerinin en az 2 etkili sistem göreceği beklentim dahilinde. Geçtiğimiz sene hiç kar alamayan bölgeler, bu sene geçtiğimiz seneyi unutturacak kar yağışını görecektir. Sıcaklık bakımından yurdun büyük bir kesimi ortalamalarda olsa da, yurdun doğu bölgelerinde ( İç Anadolu' nun doğusu, Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu) yer yer normallerin altı sıcaklıklar görülebilir. Bölge bölge detayların, bir kaç görselin daha olduğu ayrıntı ve analizleri de bu hafta sonu yine bu başlığa ekleyeceğim.
Özetle, Havaturka ailesini güzel bir kış mevsimi bekliyor. Sormak istedğiniz soruları da yine bu başlık altında cevaplayacağım.
Havaturka ailesi olarak bol karlı ve herkesi mutlu edecek bir kış geçirmemiz dileğiyle.
Kış tahminimde yazıyor bazı korelasyonlara hangi kışların uyduğu zaten. Ancak her yıl olduğu gibi yine kış sonunda, her kış birbirinden bağımsızdır deriz.
